Bài Tin Mừng hôm nay gồm hai phần: lời giải thích của Đức Giêsu về cuộc
Vượt Qua của Người ( Ga 13, 31 – 32 ) và lệnh truyền mới của Đức Giêsu cho Hội Thánh ( Ga 13, 33a.34 –
35 ).
1. Lời giải thích của Đức
Giêsu về cuộc Vượt Qua của Người ( Ga 13, 31 – 32 )
Giuđa bắt đầu thực hiện âm mưu nộp Đức Giêsu. Khi Giuđa đã đi rồi, Đức
Giêsu giải thích bản chất của những thực tại đang diễn ra. Nhìn bề ngoài, Người
đang đi vào một cuộc thất bại kinh khủng, nhưng thực chất, cái chết của Người
chính là một cuộc bày tỏ vinh quang và tình yêu ở mức tròn đầy: “Giờ đây Con
Người được tôn vinh và Thiên Chúa được tôn vinh nơi Người” ( Ga 13, 31 ).
Thực hiện chương trình của Thiên Chúa, Con Người diễn tả tình yêu và vinh quang
của Người ở mức độ cao nhất và trọn vẹn nhất. “Ngôi Lời đã trở nên người
phàm và cư ngụ giữa chúng ta. Chúng tôi đã được nhìn thấy vinh quang của Người,
vinh quang mà Chúa Cha ban cho Người, là Con Một đầy tràn ân sủng và sự thật”
( Ga 1, 14 ). Với tất cả tự do, Đức Giêsu phó nộp mình trong tay kẻ dữ và đón
nhận cái chết thảm khốc, vì yêu mến và để cứu độ thế gian.
Cái chết của Người, quả thực, chính là bằng chứng
lớn lao và vĩ đại nhất của tình yêu mà Thiên Chúa dành cho loài người: “Thiên
Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Người thì khỏi
phải chết, nhưng được sống muôn đời” ( Ga 3, 16 ). Chính theo nghĩa đó, “Thiên
Chúa cũng được tôn vinh nơi Người” ( Ga 13, 31 ).
“Nếu Thiên Chúa được tôn vinh nơi Người, thì Thiên Chúa cũng sẽ tôn vinh
Người nơi chính mình, và Thiên Chúa sắp tôn vinh Người” ( Ga 13, 32 ). Cần
đọc lời này của Đức Giêsu trong liên hệ với Ga 12, 28: “Lạy Cha, xin tôn
vinh Danh Cha". Bấy giờ có tiếng từ trời vọng xuống: "Ta đã tôn vinh Danh Ta, Ta sẽ
còn tôn vinh nữa !”
Tình yêu mà Đức Giêsu bộc lộ trong cuộc thương khó và cái chết của Người, tình
yêu đã được thi thố đến mức tận cùng qua hình ảnh máu và nước chảy ra từ cạnh
sườn bị đâm thâu của Người, tình yêu ấy sẽ đổ tràn vinh quang của Thiên Chúa
nơi chúng ta. Và “từ nguồn sung mãn của Người, tất cả chúng ta đã lãnh nhận
hết ơn này đến ơn khác” ( Ga 1, 16 ). Đó chính là cách Thiên Chúa tôn vinh
Con Một của Người nơi chính mình. Nói cách khác, chính khi Đức Giêsu sống thân
phận hạt lúa bị thối rữa trong lòng đất, lại là lúc xảy đến cuộc Thiên Chúa tôn
vinh Người bằng cách đổ tràn trên nhân loại tất cả ơn nghĩa và sự thật: “Đức
Giêsu nói: "Đã đến giờ Con Người được tôn vinh ! Thật, Thầy bảo thật anh em, nếu hạt lúa gieo vào lòng đất mà không chết
đi, thì nó vẫn trơ trọi một mình; còn nếu chết đi, nó mới sinh được nhiều hạt
khác” ( Ga 12, 23 – 24 ).
Như thế, ở tận cùng của sự ô nhục của thập giá lại
là cuộc tôn vinh tuyệt vời của Con Thiên Chúa, cuộc tôn vinh vì tình yêu và ơn
cứu độ dành cho thế gian. Nơi tận cùng của cái chết bi thảm lại là điểm khởi
đầu của sự sống mới mẻ và viên mãn, bởi vì, nơi sự chết mà Đức Giêsu đang đi
vào, “Con Người được tôn vinh, và Thiên Chúa cũng được tôn vinh nơi Người.
Nếu Thiên Chúa được tôn vinh nơi Người, thì Thiên Chúa cũng sẽ tôn vinh Người
nơi chính mình, và Thiên Chúa sắp tôn vinh Người” ( Ga 13, 31 – 32 ).
2. Căn tính của cộng đoàn Hội
Thánh – cộng đoàn Mêsia ( Ga 13, 33a.34 – 35 )
Chính trong tư thế của Đấng được Thiên Chúa tôn vinh đó, Đức Giêsu nói
những lời từ biệt các đồ đệ: “Hỡi anh em là những người con bé nhỏ của Thầy,
Thầy còn ở với anh em một ít lâu nữa thôi. Thầy ban cho anh em một điều răn mới
là anh em hãy yêu thương nhau; anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu
thương anh em. Mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy ở
điểm này: là anh em có lòng yêu thương nhau” ( Ga 13, 33a.34 –
35 ).
Đức Giêsu sắp rời khỏi thế gian, nhưng các đồ đệ của Người vẫn còn ở trong
thế gian ( Ga 13, 1; 17, 11 ). Đức Giêsu thiết lập họ thành cộng đoàn và ban
cho họ căn tính riêng biệt của những con người thuộc về cộng đoàn đó. Trước đây,
các đồ đệ đã biết Đức Giêsu là Đấng Mêsia ( 1, 41.45.49 ); và bây giờ, các ông
sẽ biết đâu là đặc tính quan trọng bậc nhất của cộng đoàn Mêsia: “Thầy ban
cho anh em một điều răn mới là anh em hãy yêu thương nhau” ( Ga 13, 34a ).
Khi nói “điều răn mới”, Đức Giêsu có ý đặt điều răn này đối lập với luật
cũ. Luật Môsê được thay thế bằng lệnh truyền tràn đầy ân sủng và sự thật của
Đức Giêsu. Sự khác biệt giữa hai giao ước được xác định. “Quả thế, Lề Luật
đã được Thiên Chúa ban qua ông Môsê, còn ân sủng và sự thật, thì nhờ Đức Giêsu
Kitô mà có” ( Ga 1, 17 ). “Đấng từ trên cao mà đến thì ở trên mọi người;
kẻ từ đất mà ra thì thuộc về đất và nói những chuyện dưới đất. Đấng từ trời mà
đến thì ở trên mọi người. Quả vậy, Đấng được Thiên Chúa sai đi, thì nói những
lời của Thiên Chúa, vì Thiên Chúa ban Thần Khí cho Người vô ngần vô hạn” (
Ga 3, 31.34 ). Vinh quang của Thiên Chúa là sự dẫy tràn ân sủng và sự thật ( Ga
1, 14 ), nên đòi hỏi dành cho những người được đưa vào vinh quang ấy cũng phải
là tình yêu và chân lý, bởi vì “từ nguồn sung mãn của Người, tất cả chúng ta
đã lãnh nhận hết ơn này đến ơn khác” ( Ga 1, 16 ).
Điều đáng chú ý: trong điều răn mới, Đức Giêsu không hề đòi hỏi các đồ đệ
phải làm gì cho chính Người hoặc cho Thiên Chúa, mà chỉ đòi hỏi các đồ đệ yêu
thương nhau. Thiên Chúa không tập trung chú ý của Người về chính bản thân mình.
Tình yêu của Người là tình yêu năng động hướng đến toàn thể vũ trụ và nhân
loại. Tình yêu của Người là tình yêu hiến tặng cho nhân loại: “Thiên Chúa
yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải
chết, nhưng được sống muôn đời” ( Ga 3, 16 ).
Khuôn mẫu và tiêu chuẩn của tình yêu mà các đồ đệ phải thi thố là chính Đức
Giêsu: “Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em” ( Ga
13, 34b ).
Đức Giêsu đã từng mời gọi các đồ đệ đồng hóa với Người trong sự sống và
trong cái chết của Người: “Thật, tôi bảo thật các ông: nếu các ông không ăn
thịt và uống máu Con Người, các ông không có sự sống nơi mình” ( Ga 6, 53 ).
Bây giờ, Người xác định rằng các hành động của Người chính là khuôn mẫu cho
cách sống của các độ đệ: điều răn mới chính yếu hệ tại ở chỗ các đồ đệ yêu
thương nhau như Người đã yêu thương họ vậy. Đức Giêsu là tiêu chuẩn, là thước
đo, là khuôn mẫu, là lý tưởng và là cùng đích tối hậu của tình yêu thương.
Có thể lấy hai hành động mà Đức Giêsu vừa thực hiện
làm điểm quy chiếu giúp giải thích thế nào là yêu thương nhau “như Thầy yêu anh
em”: sự kiện Đức Giêsu rửa chân cho các đồ đệ ( Ga 13, 1
–
20 ) và thái độ của Người đối với
Giuđa, kẻ nộp Người ( Ga 13, 21 – 32 ). Bằng việc rửa chân cho các đồ đệ, Đức Giêsu cho
thấy điểm quan trọng trong tình yêu là đón nhận người khác và đặt mình trong tư
thế phục vụ người khác bằng cách đem lại cho họ phẩm giá và sự tự do nhờ tình
yêu mến. Cách hành xử của Đức Giêsu đối với Giuđa cho thấy tình yêu đó không
được giới hạn vào một loại đối tượng nào và không được loại trừ bất cứ ai,
nhưng luôn luôn hết mực tôn trọng tự do của người khác một cách đúng đắn.
Lệnh truyền mới của Đức Giêsu được ban cho những người thuộc về Người, tức
là những kẻ được Thiên Chúa sinh ra nhờ Thánh Thần ( Ga 1, 13: “Họ được sinh
ra, không phải do khí huyết, cũng chẳng do ước muốn của nhục thể, hoặc do ước
muốn của người đàn ông, nhưng do bởi Thiên Chúa”; 3, 5 –
6: “Không ai có thể vào Nước Thiên Chúa, nếu không
sinh ra bởi nước và Thần Khí; cái bởi xác thịt sinh ra là xác thịt; cái bởi
Thần Khí sinh ra là thần khí” ). Do Thiên Chúa sinh ra, những người đó đã
đón nhận quyền trở nên con cái Thiên Chúa ( Ga 1, 12 ), và họ sẽ thực sự trở
nên con cái Thiên Chúa khi họ yêu thương như chính Đức Giêsu, Con Thiên Chúa, đã
yêu thương: chính Người là con Đường, là Sự Thật và là Sự Sống ( Ga 14, 6 ).
Tình yêu thương giữa các đồ đệ với nhau phải là một
thực tại có thể thấy được và có thể được mọi người nhận biết. Vì thế, tình yêu
ấy cần phải được diễn tả bằng những hành động thực tế, như Đức Giêsu đã thực
hiện. Và đây sẽ là một dấu hiệu đánh dấu dung mạo và phản ánh căn tính của cộng
đoàn. Sự kiện các đồ đệ thuộc về Tôn Sư chí thánh ( “anh em là môn đệ của
Thầy” ) không phải là một điều lý thuyết, mà là một thực tại cụ thể được
diễn tả trong thực tế của cuộc sống tràn đầy yêu thương. Cộng đoàn các đồ đệ
của Chúa Giêsu sẽ không “đánh dấu” mình bằng những lý thuyết khôn ngoan độc
đáo, cũng không phải bằng những bài diễn thuyết hùng hồn, cũng chẳng phải bằng
những lời giảng khuyên tốt lành, cũng không phải bằng những tư tưởng cao xa về
Thiên Chúa. Cộng đoàn Hội Thánh thể hiện mình trong khả năng yêu thương đến tận
cùng và trong việc xây dựng một xã hội mới của tình yêu thương đến tận cùng ấy.
Và đó chính là điều làm cho Chúa Cha được nhận biết giữa thế gian.
Thay cho hòm bia của giao ước cũ, Đức Giêsu muốn thiết lập một không gian
và nơi chốn yêu thương trong giao ước mới. Thế gian sẽ nhận ra sự hiện diện của
Thiên Chúa trong chính tình yêu thương mà các độ đệ của Đức Giêsu thi thố giữa
thế gian. Không phải những cơ cấu hoàn chỉnh, không phải những cuộc lễ tưng
bừng hay những thứ khác tương tự, sẽ là dấu hiệu để thế gian nhận biết các độ
đệ của Đức Giêsu, mà là tình yêu thương như chính Đức Giêsu đã yêu thương. Đó
là tiêu chuẩn duy nhất mà Đức Giêsu đã thiết lập để “đánh dấu” dung mạo của
cộng đoàn Mêsia.
Khi thiết lập tiêu chí duy nhất để cộng đoàn Hội Thánh được nhận biết giữa
thế gian như thế, Đức Giêsu đã loại trừ tất cả những tiêu chí khác. Căn tính
của Hội Thánh không được đặt nền trên luật lệ hay phụng tự. Tình yêu thương tha
nhân là bằng chứng duy nhất của sự hiện diện đích thực của tình yêu của Thiên
Chúa nơi con người. Hội Thánh là mầu nhiệm tình yêu ấy giữa thế gian. Các thành
phần của Hội Thánh hiệp thông với nhau trong tình yêu ấy, và cùng nhau làm
chứng cho Chúa Kitô bằng cách thực thi tình yêu ấy.
Lm. Giuse NGUYỄN THỂ
HIỆN, DCCT
No comments:
Post a Comment