Trong công việc xây
dựng Hội thánh, có vấn đề đặt nền móng (hay dựng lên những điều cần thiết cho
một ngôi nhà) và công việc trang bị. Một khi nền đã đặt, thì người ta chỉ có
thể xây cất lên trên, chứ không thể lập cái nền nào thêm nữa. Faolô có
trách-nhiệm đặt nền móng cho cả toà nhà. Việc chọn nền móng không thể tự-tiện
được: chỉ có Chúa Kitô mới là nền-tảng. Trên nền-tảng đã đặt các người kế-tiếp
và cộng-sự của thánh Tông-đồ đã xây cất – với những vật-liệu nào, chắc-chắn làm
sao thì Ngày, nghĩa là Ngày của Chúa, sẽ chứng cho biết. Ngày đó sẽ được
mạc-khải ra làm một với lửa. Lửa đó không fải để tẩy-luyện mà là thiêu-hủy
những vật-liệu hèn. Số-fận những kẻ xây cất đó sẽ ra sao? Thánh Faolô nói họ sẽ
được cứu-thoát. Nhưng công-trình ra tro, fần thưởng sẽ mất; họ sẽ được thoát thân,
nhưng cũng như cũng như thể ngang qua lửa’. Lời kết-thúc này tối nghĩa, hình
như là một thành-ngữ, cũng như ta nói ‘hú-hoạ’, hay fải hơn ‘nhưng cũng’ hú hồn
hú vía’ mà thoát được.
Xét chung ra thì
hình-ảnh Faolô dùng khá rõ: Faolô đặt cơ-sở cho lâu-đài: các người khác xây cất
thêm lên. Những vật-liệu xây-cất được chọn một fần vì là quí-báu, nhưng một fần
để hướng đến ‘bị thiêu’, nhưng không liệu-tính về cách sử-dụng các vật-liệu các
vật-liệu đó trong việc xây-cất thực-tế. Đến ngày fán-xét, việc thí-luyện bằng
lửa sẽ cho thấy ra sao: gỗ, cỏ, rơm sẽ làm mồi cho ngọn lửa; vàng bạc, đá quí
(ngọc) sẽ chọi được với lửa, và người xây cất như thế sẽ được thưởng. Cơ-sở là
đạo-lý về Chúa Kitô; còn xây thêm và trang-bị là giáo-huấn, đào-luyện.
Đây là tỉ-dụ
(Allégorie) Xây nhà và thí-luyện bằng lửa. Nhưng không xuôi, bới fát-xuất tự
nhiều yếu-tố
9b-10: hình-ảnh lấy
tự việc xây-cất, nhưng lại là biểu-tượng cho giáo-huấn chứ không fải cho
cộng-đoàn. Rồi quay sang ý-tưởng fán-xét sau cùng. Faolô nói khi đó giá-trị hay
khuyết-điểm của lời rao-giảng của những kẻ tiếp-tục công-việc sẽ được bày tỏ
ra. Chỗ này 2 hình-ảnh được hoà-hợp: hình-ảnh hoả-tai, cháy nhà, được theo liền
với so-sánh việc xây-cất với việc rao-giảng; nhưng nói đến fán-xét chung,
hình-ảnh lửa cũng xuất-hiện (lửa fán-xét: Ys 66: 16 29: 6 Mt 3: 10 2Th 1: 8);
lửa thí-luyện và hủy-diệt những gì vô-đạo (Ma 3: 2) lại được áp-dụng cho những
vật-liệu xây cất: chính vì thế mà Faolô đã nói đến gỗ, cỏ, rơm (chọn vì
tính-cách có thể bị đốt cháy, chứ không vì có thể dùng để xây cất, chẳng vậy
thì fải chọn gạch ngói, đá…
Nhưng không, Faolô
nói đến những đồ quí: vàng bạc, ngọc – không để ý rằng: nếu có hoả-hoạn thì các
vật đó đều biến thành một nắm hổ-lốn. Là vì một ý-tưởng khác xiên vào: diễn tả
ra có những điều quí-giá có cơ xây-dựng cộng-đoàn, cùng với điển-cứ CNg 17: 3
27:21 1P 1-7 (hoả thí kim). Cùng với các điều đó lại có đạo-lý về thưởng-fạt
(hành-động của tín-hữu là việc của Thiên-Chúa, Ph2:12t Rm8:1-4, nhưng tín-hữu
chịu trách-nhiệm là họ có để Thiên-Chúa hoạt-động nơi họ hay không. Fán-xét ở
trong tay Thiên-Chúa, Đấng ban cứu-rỗi, và vì thế Faolô có thể coi fần-thưởng
cũng như việc cứu kẻ mắc tội như một ơn-huệ của Thiên-Chúa.
1)
Vấn-đề fần-thưởng (III, 8, 13, 14)
(coi:
Georges Didier, Désintéressement du Chrétien, 47-51)
Các câu này và trên
(3:5-9) chắc có ám-chỉ đến công-nghiệp (đó là ý-tưởng chung các nhà chú-giải:
xưa có ít tác-giả thệ-fản không nhận, nhưng nghịch với văn-bản).
Nhưng fần-thưởng đó
là gì thì rất khó xác-định. Mạch-lạc lại nhắm đến tính-cách tùy-thuộc hoàn-toàn
của các kẻ truyền-giáo (3:5-9) và sửa-trị tính xét-đoán của ít tín-hữu Corinthô
tâng công, hay hạ giá người khác tùy theo thị-hiếu của họ.
2)
Vấn-đề luyện-ngục, do bởi câu 3:13 và 15.
(Vấn-đề này còn chia-rẽ trong Hội thánh)
(coi:
EB.Allo, ICor66-67, Và recension: par M.E.Boismard de Joachim Gnilka: Ist IKor
3:10-15 ein Schriftzeugnis fũrdas Fegfeuer – Còn đạo-lý : DTC, Purgatoire (par Michel).
Các tác-giả Công-giáo
bây giờ không dám quả-quyết:
Do dự: S.Lyonnet (adest aliquis locus
purgationis)
EB.Allo: L’Apôtre, à coup su^r, n’en parle pas ici
directement, attend que ce feu, don’t souffre le fugitive, s’attaque sur la
terre à des oeuvres terrestres…Mais… la doctrine du purgatoire est contenue
d’une certain manière implicite en ce verset, elle y trouve au moins un appui
très su^r. (ad loc. 62-63)
Fủ-nhận Cambier : Dans ce feu
eschatologique, il n’y a pas à chercher une attestation scripturaire du
purgatoire’ (Introd, à Bible II, J.Gnilka, (cũng thế). RB p. 616 (còn
tiếp)
Lm
Nguyễn Thế Thuấn CSsR
(trích bài dạy Kinh
thánh thập-niên ’60))
No comments:
Post a Comment