Ơn cứu-chuộc
nơi Ngài chan chứa!
_____________________________________________________
Lm Kevin O’Shea, CSsR
Chương Hai
Ơn Cứu-chuộc,
và thần-học lịch-sử
rút từ Thánh Kinh
(bài 9)
Phần 3:
Ơn Cứu-chuộc,
và ý của các tác-giả Tin Mừng
Đến
đây, tôi muốn hé mở một cánh cửa nhỏ, để anh em mình thấy được là: khi xưa, các
tác-giả Tin Mừng từng đưa ra nhiều ý-tưởng mới mẻ vào từ-vựng “Ơn cứu-chuộc” trong khi mọi người, lúc
đó, lại cứ đặt căn-bản thần-học trong Đạo lên mỗi cụm-từ “lytron” tiếng Hy-Lạp thôi, bởi các thánh-sử đều hiểu rõ điều Đức
Giêsu làm, vào mọi lúc.
Ở đây, tôi dựa phần lớn
vào bài viết của tác-giả Alberto de Mingo Kamimouchi, ghi trong cuốn: “But It Is Not So among You: Echoes of Power
in Mark 10: 32-45, London, T and T Clark, 2003”. Bài viết này, lúc đầu là
luận-án đệ-trình lên Trường Thần-học Dòng Tên ở Berkeley, California dưới sự bảo-trợ
của John Donohue. Tác giả bài này, là một linh-mục Dòng Chúa Cứu Thế từng đứng
bục giảng-dạy tại Madrid, nước Tây Ban Nha; và khi ấy, ông là Thư Ký Tổng Quyền
Dòng phụ trách vai-trò hướng-dẫn tâm-linh.
Sở
dĩ tôi chọn mở đầu đoạn này, ở đây, bằng giòng tư-tưởng do thánh-sử Máccô ghi,
là vì thánh-sử Máccô là tác-giả Tin Mừng từng đưa ra nhận-thức hay nhất về “Ơn
Cứu-chuộc”, nên vẫn bảo: Đức Giêsu, Ngài đến với gian-trần không phải để được
người trần-gian phục-vụ Ngài nhưng là để phục-vụ mọi người ở chốn gian-trần. Và,
Ngài đến với con dân người phàm, là để “thí
mạng sống Ngài làm giá chuộc muôn người.” (Mc 10: 45)
Ở đây, lại cũng xin
nói sơ qua một chút về ngôn-ngữ lẫn từ-vựng. Không biết bên tiếng Việt dịch ý-nghĩa
của đoạn này ra sao, chứ bản dịch bên tiếng Anh ở đoạn này, xem ra cũng hơi “yếu” đến mức không được đích-xác cho lắm.
Chúa cho đi, không phải chỉ mỗi sự sống của Ngài, cho bằng cả “tâm-thân” của Ngài
nữa. Và, Ngài tặng ban “tâm-thân” Ngài, hiểu theo nghĩa cụm-từ “Lytron” ở tiếng Hy-Lạp, là từ-vựng
chính-đáng buộc ta phải xem xét ngay tự-vựng bên tiếng Aram gọi là ‘hoi polloi”, tức khối-lượng những người
không mang bất kỳ tên gọi là ai hết. Đây là sự-việc nói về “tình yêu dành cho tha-nhân” được hiểu theo
cách không hạn-hẹp về cái chết của Ngài, nhưng lại bao gồm mọi thứ trong tổng-thể
là con người của Ngài; và bao gồm tất cả những gì Ngài làm trong đời Ngài, kể cả
bản-thể của Ngài cũng như những gì Ngài làm trong cuộc sống có Phục sinh/trỗi dậy.
Đây là sự “cho đi” chính bản-thể Ngài, chứ không chỉ mỗi cuộc sống rất xác-phàm
của Ngài mà thôi. Đó là tính-cách “lytron”,
ban đầu được sử-dụng để đề-xuất ý-nghĩa mang nặng một “thế-chấp bảo-kê” cho những ai được đem vào với tương-quan giao-ước
rất miên trường. Họ là ai? Là, chúng dân ở khắp nơi, bất cứ nơi nào cũng đều có
họ ở đó hết. Họ là những người bị bỏ rơi, quên lãng, tức những kẻ bị hạ giá/xuống
cấp trong bất cứ xã-hội nào theo hệ-thống quyền-lực hoặc cơ-chế của đế-quốc.
Thánh-sử
Máccô đã duyệt qua tiến-trình kiến-tạo ý-nghĩa rất mới cho cụm-từ “lytron” bên tiếng Hy Lạp. Diễn-tả như
thế, thánh-nhân đã phải lần từng bước một, trong suy-tư/nghĩ ngợi và đôi lúc, cũng
bị lo ra/chia trí nữa. Thánh-nhân không khởi sự suy-tư về sự việc cứu-độ của
Chúa, nhưng đi vào những suy-tư về quyền-lực và thánh-nhân vẫn tự nhủ
mình phải làm sao đối đầu với những sự việc như thế.
Đức
Giêsu, ở Tin Mừng thánh Máccô, cũng nghĩ ra phương-án bãi-bỏ/lật-đổ quyền-lực rất
thế-trần. Ngài có ý thực-thi quyền-bính có thẩm-quyền từ trên cao. Vào thế kỷ đầu,
điều này mang nghĩa chống-đối mọi cơ-chế cũng như động-lực tạo quyền-bính và mạng
lưới kiểm-soát do quyền-bính tạo ra. Chính từ sự-kiện ngang qua những việc như
thế mà cụm-từ “lytron” mang ý-nghĩa của
thứ gì đó rất đặc-biệt. Đoạn văn do thánh-sử
Máccô viết ở chương 10, câu 32-45, là văn-bản chính về vấn-đề này. Đây là đoạn
nói về “những người xuất đầu lộ-diện ra
bên ngoài ngõ hầu lãnh-đạo”.
Ở đây lại cũng xin mở
một ngoặc nhỏ để nói rằng: Cụm từ “xuất-đầu lộ-diện” đây là dịch từ động-từ “dokeo” mang ý-nghĩa như thứ mùi vị biếm-nhạo
nói về những người/những vị lẽ đáng ra là thủ-lĩnh, nhưng thực-tế không phải thế.
(còn tiếp)
____________________
Lm Kevin O’Shea, CSsR
-Mai Tá lược dịch
No comments:
Post a Comment