Lm Richard Leonard sj: Khôn – dại, một ước thề

“Chia tay chẳng biết phương nào tìm quê

Có nghĩa gì đâu một chữ “về”

Nếu không ngàn dặm ngược sơn khê

Nếu không ngược cả mươi năm ấy

Về tận kinh đô của Ước thề.”

(dẫn từ thơ Vũ Hoàng Chương)

Mt 25: 1-13

            Kinh đô của ước thề, nay là kinh thành Ngài đã hứa. Chúa hứa, sẽ lại về ngày quang lâm ấy. Ngày mà muôn muôn người đợi chờ, vẫn hôm nay.

            Có thể nói, ngay từ buổi đầu đời, Hội thánh vẫn đợi chờ ngày Chúa tái lâm, lần chung cuộc. Chuyện naỳ, các thánh vẫn hy vọng sẽ ra trong đời mình. Có vị, lại nghĩ ngày ấy sẽ xảy đến, khi ta sẵn sàng. Sẵn sàng và chuẩn bị, vẫn là điều Chúa nhắn nhủ, ở trình thuật.

            Trình thuật Chúa kể hôm nay, có những ảnh hình bóng bảy về Nước Thiên Chúa, mà người Do Thái ở Palestin, rất nghe quen. Những ảnh hình tiệc cưới ở thôn làng bé nhỏ. Có những tập tục thân thương, thường dễ nhớ. Tập tục đơn giản của những cô phù dâu, luôn ngong ngóng không biết giờ nào chú rể tới, mà tiếp rước.       

            Ảnh hình về hôn lễ, là truyền thống người quê muốn diễn tả quan hệ giữa Đức Chúa với dân Ngài. Tương quan – hình ảnh, là ý niệm Chúa dẫn đến mỗi khi đề cập. Như, khi được hỏi: sao môn đồ Ngài không như đệ tử Gio-an Tiền Hô, không chịu kiêng cữ, Chúa đáp ngay: “Chẳng lẽ khách dự tiệc cưới lại than khóc, khi chú rể còn ở với họ sao?” (Mt 9: 15). Và, mới đây, Chúa cũng kể về tiệc cưới con ông chủ. Như thế, sinh hoạt chung quanh tiệc cưới hỏi, đã đi vào lòng người dân quê ở Do Thái.    

            Mười trinh nữ ở đây, tượng trưng cho đồ đệ của Chúa, luôn mong chờ ngày Ngài đến. Dựa trên những gì xảy đến mãi về sau, 5 người trong đó rất khôn, số còn lại ra như khờ dại. Khôn ngoan Chúa nói ở đây, là có được những bước thận trọng, để làm những gì cần làm, hầu giáp mặt Thầy mình.

            Vấn đề là, chú rể chờ mãi vẫn chưa đến. Lúc đầu, mọi người cứ nghĩ Chúa quang lần nhì, vẫn chưa xảy đến. Bởi thế nên, cả người khôn lẫn kẻ dại, vẫn cứ “thiếp đi, rồi ngủ cả”. Bởi thế nên, vấn đề không phải là hoàn toàn tỉnh thức vào mọi lúc, nhưng luôn sẵn sàng khi thời tới, mà đáp ứng.

            Kịp đến khi, có tiếng hô to: “Chú rể kia rồi, ra mà đón!” (Mt 25: 6), mới ngạc nhiên. Quả thật, Thiên Chúa của ta, là Đức Chúa tạo ngạc nhiên. Ta không thể nào biết trước: Ngài đến vào lúc nào và theo cách thế, thế nào. Với một số người, đó là lời loan báo sau bao ngày mỏi mòn, chờ đợi. Với người khác, việc Ngài tạo ngạc nhiên gây nhiều cảnh giác.

            Với những người biết chuẩn bị chai dầu - luôn hành thiện, thì tiếng hô kia là thông tin nhằm lấp đầy tâm hồn họ bằng niềm vui, đem đến báo trước. Những người, được thánh Phao-lô diễn tả, như: “với tôi, sống là Đức Ki-tô, và chết là một mối lợi…tôi không biết phải chọn đàng nào. Vì tôi bị giằng co giữa hai đàng: ao ước của tôi là ra đi để được ở với Đức Ki-tô, điều này tốt hơn bội phần.”(Pl 1: 23)

            Với người lãng phí, tiêu hoang nguyên vật liệu, thì thông tin về việc Chúa sẽ quang lâm, chỉ làm cho họ thêm kinh hãi. Sầu buồn. Đọc dụ ngôn, có lẽ có người cho rằng: các cô phù dâu khôn ngoan, là người ích kỷ, vì họ khước từ không phụ giúp những người thiếu chuẩn bị, gặp nghịch cảnh. Nhưng, dụ ngôn Chúa kể, là những sinh hoạt rút từ cuộc sống, rất thông thường. Hằng ngày. Và, Chúa chỉ tập trung vào chuyện sẵn sàng chờ đón. Các chi tiết khác, không là thành phần của vấn đề Chúa đặt ra.

            Điểm chính yếu mà câu truyện dụ ngôn muốn nhấn mạnh, là thái độ sẵn sàng gặp Đức Chúa. Đây, chỉ là thứ gì đó cuối cùng thuộc về trách nhiệm của mỗi người chúng ta, thôi. Không ai có thể nói tiếng “Xin vâng!” với Chúa, thay cho mình. Khi các cô phù dâu ra đi tìm mua dầu ở cửa hàng, tức là tự mình để mất thời gian. Rất phung phí. Rất dại khờ. Trong khi đó, các cô khôn ngoan luôn ở tư thế “sẵn sàng”, nên được vào tham dự tiệc.

Điều này chứng tỏ: tất cả mọi người đều được mời đến dự, nhưng không phải là tất đều được vào trong để dự. Kẻ được gọi thì nhiều, nhưng được chọn thì ít, là như thế. Điều này, càng không thể do có bất công, kỳ thị từ phía chàng rể. Nhưng đích thực, là do có sự chậm trễ trong phong thái đáp ứng với lời mời.

“Cửa đóng lại”, có nghĩa: việc đến với Chúa, không là chuyện máy móc tự động, khi ta đã chịu thanh tẩy. Không là, quà tặng nhưng không. Và, đây cũng là lời cảnh báo, trong bài đọc.

“Thưa Ngài, xin mở cửa cho chúng tôi với!” và, lời đáp trả: “Tôi bảo thật. Tôi chẳng biết các cô là ai”, nói lên trạng thái “khi tỉnh giấc, thì đã muộn” của những người không ở tư thế “đề cao cảnh giác”. Biết sẵn sàng. Sẵn sàng gặp gỡ Chúa. Sẵn sàng đón nhận Lời Chúa. Rất trọn vẹn. Đón nhận, để rồi đưa Lời Chúa vào với cuộc sống. Rất thực tế.

Bài đọc 1, nói lên tâm tình chiêm ngưỡng Đức Khôn ngoan, sáng chói. Không tàn tạ. “Ai, từ sớm đã tìm Đức Khôn Ngoan, thì không nhọc nhằn vất vả. Sẽ thấy Đức Khôn ngoan ngồi ngay trước cửa”. Người khôn, là người không cần chờ đến tương lai, mới hành động. Nhưng, quyết chí đưa Lời Chúa vào cuộc sống. Nhiều người vẫn dành ưu tiên cho việc kiếm ăn, kiếm tiền, hơn kiếm tìm Chúa, hơn sống Lời Chúa. Có lẽ, những người này không khác các cô phù dâu dại khờ, ở đây.          

Người thực khôn, biết xây dựng cuộc sống mình theo đường hướng Chúa, Đấng là Sự Thật và là Sự Sống, đã chỉ dẫn. Xây dựng cuộc sống, ở đây. Ngay bây giờ. Người như thế, đã hiểu biết và thực thi áp dụng chỉ chương trình nào khả dĩ đảm bảo mọi hoan lạc, hạnh phúc. Ngay lập tức. Còn lại, chỉ tuỳ thuộc vào tương lai. Mai ngày.

Người khôn ngoan, là người sống dưới thị kiến, ánh sáng của Đức Kitô. Người như thế, vẫn gặp gỡ Ngài trong đời thường. Ở mọi nơi. Nơi dân tình, họ vẫn gặp. Nơi biến cố, xảy ra cùng khắp. Ở cảnh tình cuộc sống, của chính mình. Với những người như thế, Giê-su Đức Chúa sẽ không là ai xa lạ. hoặc mang đến nhiều ngạc nhiên. Kịp đến khi, nghe được tiếng hô to: “Chú rể tới rồi, ra mà đón!”, thì đã sẵn sàng, ra gặp mặt. Vì họ đã quen gặp gỡ.

Gặp gỡ Ngài, không là chuyện may rủi, đánh bạc. Chỉ biết lo, xưng thú mọi lỗi vào giờ phút cuối, trên giường bệnh. Chờ chết. Lạ lùng thay, rất nhiều người đâu chết trên giường mình. Vấn đề là, ta hoạch định thế nào cho mỗi ngày, và mọi ngày. Trong đời mình. Và thiết tưởng, không có c]phương cách nào hay hơn để chuẩn bị cho lời mời gọi cuối cùng. Trước hết, là đưa lời ấy đem vào trong đầu của mọi người. Thứ đếnlà học hỏi cách thức bỏ thì giờ trong ngày và mỗi ngày để gần gũi Chúa. Để nói được “Lúc nào Chúa cũng ở bên tôi!”.

Để thực hiện điều ấy, có hai câu kinh ngắn ngủi, khả dĩ giúp mọi người nguyện cầu vào mọi lúc. Trong mọi ngày. Như: “Lạy Chúa, con xin dâng Chúa mỗi hơi thở, hành vi, ngôn ngữ, và ý định của con để theo ý Chúa, phục vụ Chúa, mọi ngày suốt đời con.” Và,“Lạy Chúa, xin giúp con tìm kiếm và gặp Chúa, để con biết đáp ứng mọi điều Chúa khuyên dạy, trong mỗi kinh nghiệm con từng trải, trong một ngày, suốt đời con.”

Nếu các lời kinh trên đây, tạo nên lớp lụa là, vải vóc cho cuộc sống mỗi ngày của mình, thì hãy để cho “chàng rể” đến bất cứ lúc nào, vị ấy muốn. Ta luôn sẵn sàng. Và, thay vì gõ cửa của Ngài, ta sẽ thấy Ngài đến gõ cửa đời mình, khi Ngài nói:”Này đây Ta đứng trước cửa và gõ. Ai nghe tiếng Ta và mở cửa, thì Ta sẽ vào nhà người ấy, sẽ dùng bữa với người ấy, và người ấy sẽ dùng bữa với Ta.” (Kh 3: 20).

            Lm Richard Leonard sj

            Mai Tá lược dịch