Lược sử các sách Cựu Ước (tiếp theo)
Thời lưỡng quốc (-922-700)
1.Nước Israel (-922-721)
-Những tài liệu công văn: những lược toát về các triều vua (1V 15: 25. 27-28.31.33; 16: 5-6.8-11.14…)
-Những trình thuật: nhiều trình thuật thuộc nhóm các tiên tri về việc xảy ra trong thời (1V 12-14 20 22; 2V 9-10; cách riêng về những tiên tri Êlya và Êlisa 1V 17-19 20’ 2V 1-8; 13: 14-21…) Có lẽ cũng thuộc các nhóm đó các trình thuật về các nhân vật xưa như Abraham (Kn 20: 22), Môsê (Ds 11-12) Samuel (1S 7-8 12 15).
-Lề luật: bộ luật gọi là luật Giao ước được đem về Israel phía Bắc theo hình thức cuối cùng (Xh 21-23), Thứ luật 14-26 có lẽ cũng được viết dưới ảnh hưởng các truyền thống phía Bắc.
-Lời sấm các tiên tri: Amos (lố -750) và Hôsê (lối -730)
-Có lẽ ít thánh vịnh (người ta chú ý cách riêng đến Tv 45).
2. Nước Yuđa (-922-687)
-Những tài liệu công văn: lược toát về các triều vua (1V 14, 21.25.31; 15: 1-6; 2V 18: 13-16).
-Trình thuật về các vua và đền thờ (2V 11-12; 16, 10-18; 18, 17; 19,9. 36-37) về Ysaya (2V 19: 10-35; 20: 1tt).
-Sấm các tiên tri: Ysaya (740-700), Mica (lối -700)
-Thánh vịnh vương quyền: Tv 18 20,21 72?; những thánh vịnh ca tụng Yêrusalem Tv 46 48 76? (Lối 688)
-Những châm ngôn hiền nhân: Cn 25-29 10-22
Thời cuối cùng nước Yuđa (-687-587)
-Tài liệu công văn: yếu tố này khác trong 2V 21-25; Yr 52
-Trình thuật: triều các vua (2V 21-25. Các trình thuật dưới phương diện tế tự, không bao quát các phương diện lịch sử khác).
-Lề luật: san định và ban hành Thứ luật thư
Và có lẽ: Lêvi 17-26 (mệnh danh là bộ luật “thánh thiện”, bình luận ghi dưới phù hiệu H, do tiếng Đức: Heiligkeitsgesetz).
-Sấm của các tiên tri: Sophonya (lối -640)
Yêrêmya (-627-585)
Nahum (-612, lời dấm về Ninivê)
Habacuc (lối -600)
Êzêkiel (khai mạc sứ vụ -593).
Lm Nguyễn Thế Thuấn CSsR
(trích Tài liệu lưu hành nội bộ)
No comments:
Post a Comment