Nghe xong dụ ngôn hôm nay, các thương gia và những người
có đầu óc thương mại sẽ có câu hỏi rằng: “Ông phú hộ trong dụ ngôn đã làm gì
sai để bị chê là đồ ngốc.” Bán cái ngốc của ông ta cũng đủ cho nhiều người khỏi
cảnh chết đói và sống phủ phê cho đến hết đời.
Ông là một nhà doanh nghiệp khôn ngoan, biết tính toán
để làm giầu và lo cho tương lai của cuộc sống. Sau những ngày tháng long đong vất
vả, chạy ngược chạy xuôi trên thương trường, chưa kể đến những đêm mất ngủ để
theo dõi giá cả thị trường, rồi cũng có một ngày, khi mọi sự đã ổn định, đến
lúc đó ông ngồi xuống mà tính toán sao cho cuộc sống được thư dãn và thanh thản
để chuẩn bị về hưu. Ông có thể là một gương mẫu cho chúng ta noi theo. Và như
thế ông đâu có làm gì sai!
Tuy nhiên, hôm nay sau khi đọc lại bản văn thêm vài lần,
tôi mới nhận ra có một chi tiết thật quan trọng mà ông phú hộ lập đi lập lại,
đó là ông quên sự hiện diện của Thiên Chúa, Đấng làm chủ mạng sống và trao ban
cho ông những gì ông đang có. Ông nhắc đi và nói lại chủ từ tôi. Ông tự nói với
chính tôi. Tôi nên làm gì khi tôi không có chỗ để chứa gia sản của tôi nữa? Tôi
sẽ làm điều này. Tôi sẽ xây thêm chỗ để lưu trữ và tôi sẽ nói với linh hồn của
tôi… Tôi và tôi, rồi chỉ có tôi mà lại quên Chúa và anh em.
Người phú hộ trong bài Tin Mừng có mọi sự; nhưng quên
một điều là không bầy tỏ lòng tri ân đối với Thiên Chúa và những ai đã giúp ông
có được sản nghiệp như thế. Ông ta có dư thừa lương thực nhưng thiếu lòng quảng
đại chia sẻ cho người khác để còn có chỗ mà chất thêm hoa lợi. Ông ta ngủ quên
trên các thành tựu, mà quên rằng ngay cả sự sống, sức khỏe, năng lực, trí thông
minh, óc khôn ngoan…; nói chung tất cả đều là quà tặng của Thiên Chúa chứ đâu
phải của riêng ông. Vì thế, Chúa đã ban thì Chúa có thể lấy đi được!
Ai trong chúng ta đã không biết rằng của cải đâu mua
được hạnh phúc. Tiền của có thể mua được bảo hiểm sức khỏe; nhưng không tạo cho
chúng ta nguồn sức mạnh. Chẳng có nguồn của cải nào có thể bảo đảm chúng ta
không bị đau ốm hay thoát khỏi bi thương và mất mát. Tiền bạc là một trong các
yếu tố quan trọng để giữ cho gia đình được hạnh phúc, nhưng không ai mua được hạnh
phúc bằng tiền. Trên thực tế, tiền của có thể là nguyên nhân tạo ra sự tranh chấp
trong gia đình như đã được nhắc đến trong phần đầu của dụ ngôn hôm nay.
Như vậy, dụ ngôn trong bài Tin Mừng hôm nay không nhắm
đến việc chúng ta cần chuẩn bị cho cuộc sống của mình trong tương lai như thế
nào. Chúa không cấm chúng ta có một cuộc sống an nhàn sau những ngày tháng long
đong và vất vả. Điều mà Chúa muốn nhắn là cách chọn lựa ưu tiên trong cuộc sống:
Thiên Chúa và Tiền bạc, ai là chủ. Chúng ta cần học để biết mà sử dụng các ân
huệ của Chúa sao cho được sung túc và sinh nhiều hoa lợi, không cho bản thân,
mà là cho Chúa và tha nhân.
Trong tinh thần đó, và nhất là trong những ngày đang
chuẩn bị mừng lễ Thánh tổ phụ An Phong, Đấng sáng lập Dòng Chúa Cứu Thế mà tôi
vô cùng vinh dự được gọi ngài là cha. Cha ở đây không phải là danh xưng để ám
chỉ Thiên Chúa, cho bằng nói lên mối dây tương quan trong gia đình linh tông,
những con người cùng đón nhận một đặc sủng và cùng san sẻ một chí hướng, đó là
phục vụ người nghèo và được tin mừng hóa bởi họ.
Khi
nhìn lại lịch sử của Cha Thánh An Phong, ai trong
chúng ta cũng đều nhận định rằng vụ thua kiện đã làm thay đổi lối suy nghĩ và
chọn lựa lối sống của Thánh An Phong. Thật ra, không chỉ là như thế. Một vụ kiện
đã đuơc xếp đặt và có kết quả truớc khi bắt đầu phiên tòa thì ai là trạng sư biện
hộ cũng thế. Hơn nữa, giả như vì thế mà Thánh An Phong thay đổi lối sống thì
cũng là chọn lựa để làm linh mục. Vào lúc xẩy ra vụ thua kiện, không có sử liệu
nào giúp chúng ta xác định Ngài đã có ý định lập Dòng Chúa Cứu Thế?
Trước
tiên ngài là linh mục triều. Trong khi chia sẻ tác vụ mục tử, ngài đã đến với
các nhóm bị bỏ rơi. Họ tụ họp thành từng nhóm, không ở nhà thờ, thậm chí cũng không
có người hướng dẫn. Ngoài việc đó ra, ngài còn phục vụ những con người bị tổn
thương bởi các căn bịnh nan y, chưa có cách chữa trị, trong các bịnh viện. Một
cách nào đó, ngài đã cảm nhận tình trạng khốn cùng của người nghèo, những tâm hồn
tất bạt, những con người bị tổn thương. Sau nhiều ngày tháng miệt mài nhiệt tâm
phục vụ tại các họ đạo khiến ngài bị kiệt sức. Vì thế bác sĩ buộc ngài và các bạn
đồng hành phải đi dưỡng sức tại Scala thuộc xứ Naples. Vị trí và phong cảnh của
Scala thật trữ tình, nó nằm trên một ngọn núi hướng ra mặt biển, không khí thật
trong lành. Quả là nơi lý tưởng để nghỉ ngơi.
Tuy
nhiên, phong cảnh trữ tình và không khí trong lành như thế cũng không quyến rũ
được ngài. Trái lại, chính những ngọn gió đó đã làm thay đổi đời ngài. Vì vừa đến
nơi Thánh An Phong đã nhận thấy những người nông dân, kẻ chăn chiên và dân
chúng tại Scala bị bỏ rơi. Cho dù số giáo sĩ tại vương quốc Naples không thiếu.
Dựa trên một bản thống kê tương đối chính xác thì tại Naples có 130 giám mục,
56000 linh mục triều, 31000 nam tu sĩ (bao gồm các cha và các thầy), và 26000 nữ
tu; nhưng không một ai được sai đến để lo cho họ.
Với
bối cảnh như thế, thay vì nghỉ ngơi, cha An phong và các bạn đồng hành lập tức
dậy dỗ và chuẩn bị cho họ lĩnh nhận các bí tích. Nghe tiếng ngài, dân chúng thuộc
các vùng lân cận lũ lượt kéo đến để nghe giảng dậy. Qua kinh nghiệm này, ngài
nhận rõ con đường phải đi nên đã sáng lập một nhà dòng, gọi là Dòng Chúa Cứu Thế,
một hội dòng lo cho những người bị bỏ rơi, những người nghèo khó.
Khi
ghi lại những suy tư này để nhận ra rằng cha Thánh An Phong đã được thấm nhuần
tinh thần bài Tin Mừng hôm nay. Cuộc đời và thân thế của Ngài giống như ông phú
hộ trong bài Tin Mừng. Tuy nhiên, Ngài đã không sử dụng tài năng, trí tuệ, ơn
khôn ngoan để phục vụ ý riêng và làm giầu cho bản thân, cho bằng cho Chúa và
tha nhân, nhất là những con người bị hai guồng máy chính trị và tôn giáo lúc bấy
giờ bỏ rơi họ.
Để
nhận ra tâm hồn của Ngài dành cho họ, chúng ta hãnh diện là những người con có
đặc sủng như Ngài thì cũng phải khám phá ra rằng nếu không có sự phù trợ của Ngài
thì chúng ta sẽ không cảm nhận được sự đổi thay mà người nghèo đem đến cho
chúng ta. Họ là quà tặng mà Thiên Chúa đã dùng để cảm hóa chúng ta.
Tuy
môi trường xã hội và lịch sử thời của Ngài khác với chúng ta; nhưng phương thức
phục vụ và tiếp nhận người nghèo của Ngài rất phù hợp với hoàn cảnh và cuộc sống
của chúng ta. Tất cả đều được xuất phát từ Thần Khí của Thiên Chúa, không phải
là sáng kiến của bản thân mình. Ngài đã được Thần khí Thiên Chúa hướng dẫn và
thúc đẩy để ra khỏi mình mà đến với người nghèo. Lời Chúa phán “Thần Khí Chúa
ngự trên tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi, để tôi loan báo Tin Mừng cho kẻ
nghèo hèn” đã được ứng nghiệm nơi Cha Thánh.
Ngài là người cha không dùng luật lệ để cư sử
với con cái. Ngài đến với họ bằng cõi lòng của Thiên Chúa, một trái tim yêu
thương và được yêu thương. Ngài không coi thường thân phận của họ; trái lại
Ngài đã len lỏi vào hoàn cảnh cuộc sống thực tế của họ rồi đỡ họ chỗi dậy, và bằng
các bài giáo lý, Ngài giúp họ nhận ra lòng thương xót của Thiên Chúa, Đấng hiện
diện và binh vực những người nghèo.
Tóm
lại, không giống ông phú hộ trong dụ ngôn, đã tham lam chỉ biết nghĩ đến mình,
nên có thể sẽ mất tất cả. Cha Thánh An Phong đã nhận ra những gì Ngài có là bởi
Thiên Chúa, nên thay vì bủn xỉn, keo kiệt và tham lam, Ngài đã cho đi tất cả và
chỉ lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa mà thôi. Chúng ta thật hãnh diện có một
người cha đã dốc hết sức lực cho công việc phục vụ, nhất là những người
nghèo.
Hãy
trao cho Ngài con tim của chúng ta, tức khắc Ngài sẽ biến nó thành trái tim nhậy
cảm trước các nhu cầu của tha nhân, nhất là nhậy cảm trước hoàn cảnh của những
con người, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, đang dẫy dụa và sống trong hoàn cảnh
bị tổn thương. Xin cho con cõi lòng và Thần Khí tác động của Chúa như Cha Thánh
đã có và chia sẻ cho chúng con.
Lm Giuse Mai Văn Thịnh, CSsR
31/7/2019