Lm Nguyễn Thế Thuấn CSsR: Sách thánh và mạc khải Cứu rỗi

com:office:smarttags" name="country-region">

Yakob – Israel

Truyền thống Do thái về Yakob-Israel có tính cách phức tạp. Abraham có thể đồng nhất với Abraham, còn danh từ Yakob khó mà đi đôi với Israel được (cũng như Esau khó lòng mà nên một với Eđom).

Yakob: tại vùng Chagar-Bazar, người ta tìm được danh từ đó dưới một hình thức đầy đủ Yahqub-El, cũng có hình thức Yakub-El (nhưng không chắc mấy).

Israel: văn kiện ngoài Kinh thánh thì chỉ có Menephtah (-1230) và trong Đinh tự thì viết Sir-‘ix-la-ja. Một văn kiện khác tại Ugarit có nói đến một thời người thợ tên Ysr’l (chưa được chắc hẳn).

Theo trình trạng khảo sát hiện thời (còn nhiều bấp bênh), thì Yakob và Israel có thể là hai nhân vật khác nhau: Yakob, con của Isaac, cháu của Abraham, người đã sống những năm cuối tại vùng Ben-yamin sau này sẽ ở (xung quanh Bethel). Còn Israel có liên lạc gần hơn với Aram, chiến đấu với Sikem, và chết đâu bên vùng Đông-Yorđan (ít ra là đám tang Stt 5o : 10-11) không cách Mahanaim (trong địa hạt của Manassê) bao nhiêu. Khi dân Israel thành hình bởi các bộ lạc thống nhất lại, hai luồng truyền thống đó đã đan kết với nhau nên một.

DUNG MẠO CỦA YAKOB TRONG THÁNH SỬ

Trong các trình thuật: Yakob là điển hình cho dân Chúa chọn, cũng như Abraham. Nhưng nơi Abraham, ơn được chọn chi phối cả các trình thuật, tuy thế vẫn còn trổng. Nơi Yakob, cách thức được xác định hơn.

a) Yakob là gốc cho Israel bởi 12 con (Stt 35: 23-26), tổ tiên của 12 họ Israel Thiên Chúa sẽ giải phóng khỏi Ai Cập và sẽ ban giao ước cho (Stt 49: 28-29: Xht 24: 4).

b) Nơi Yakob, Thiên Chúa tỏ cho biết sự tự do lựa chọn của Người: người chọn con thứ mà bỏ con cả của Isaac (Stt 25: 23; Malaki 1: 1-3). Ơn của Thiên Chúa không nhất thiết phải theo giới tự nhiên (đó còn là nố của Cain và Abel, Ismael và Ishaq).

c) Sự lựa chọn của Thiên Chúa xảy ra giữa tình cảnh không lấy gì làm gương mẫu của người đời. Yakob là kẻ “gạt gẫm” đích danh là thế (Stt 25: 26; 27: 36) ngay từ khi sinh ra (Stt 25: 26-34; 27: 1-45). Tội lỗi loài người không những không cản trở được Thiên Chúa còn dùng cả tội lỗi để đạt thấu ý định nữa.

d) Vừa chống nghịch với Thiên Chúa lại vừa là khí cụ Thiên Chúa dùng, Yakob bịp bợp đã nối chặt Thiên Chúa một cách lạ kỳ. Hầu như luôn luôn đọ sức với Thiên Chúa. Yakob sẽ mang môt tên mới (Israel: đấu sức với Thiên Chúa). Bởi thế, Yakob tiêu biểu cho dân Chúa chọn: chung cho tất cả Tlt 32: 28; Ysaya 65: 9 cho Yuđa) về tội lỗi (Os 12: 3-5; Mica 3: 8) và về các lời hứa kèm theo luôn luôn ơn được chọn Ysaya 10: 21; Mi 5: 6-8).

Tân ước: ngoài ít lần dùng trong xuất xứ (như Thiên Chúa của Abraham, Ishaq và Yakob, nhà yakob) thì Tân Ước nhắc nhủ đến Yakob dể diễn bày đạo lý sự lựa chọn hoàn toàn tự do nhưng không của Thiên Chúa (Rom 9: 6-13).

Lm Nguyễn Thế Thuấn CSsR