Giống
như dụ ngôn ‘Người cha nhân hậu’ trong bản văn Tin Mừng theo Thánh Luca mà
chúng ta vừa nghe tuần trước, câu chuyện người đàn bà ngoại tình bị bắt quả
tang trong bài Tin Mừng hôm nay cũng được nhiều người biết đến. Trong kho tàng
âm nhạc và nghệ thuật phụng vụ, bản văn hôm nay đã được nhạc sĩ Song Ngọc sáng
tác thành ca khúc mang tên ‘người đàn bà 2000 năm trước’; và tình tiết của đoạn
văn này còn đuợc nhiều nhóm đưa lên sân khấu qua các tiết mục được gọi là ‘diễn
nguyện’ để truyền tải sứ điệp làm nổi bật lòng nhân hậu, luôn thương xót và hay
tha thứ của Thiên Chúa, Đấng luôn thể hiện lòng khoan dung đối với những yếu đuối
và lỗi phạm của con người.
Câu
chuyện người phụ nữ ngoại tình hôm nay được các kinh sư và những người thuộc
phái Pharisêu mang ra để chất vấn Đức Giêsu. Chúng ta thường vội vàng đánh giá
họ là những người có lối sống giả hình. Thật ra họ là lớp người có nhiệm vụ truyền
bá và bảo vệ các tập tục và những lề luật mà cha ông để lại. Tự bản chất, lề luật
không phải là điều xấu. Chúng ta thử dùng trí óc để hình dung ra một cơ cấu, một
tập thể mà không có lề luật bảo vệ thì tổ chức đó sẽ đi về đâu! Xã hội hay bất
cứ một tổ chức nào, đời cũng như đạo, sẽ không thể luân chuyển và vận hành nếu
như không có một số qui định hay lề luật để bảo vệ những thành viên trong tổ chức
đó. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo tinh thần của dân chúng thời đó lại áp dụng luật
một cách vị luật chứ không phải để phục vụ con người. Họ đã lạm dụng các khoản
luật để bảo vệ giai cấp và nguồn lợi có thể thu được từ vị trí mà họ đang đảm
nhận. Họ tự đắc và vinh vang về các thành quả mà họ giữ được rồi từ đó không chỉ
coi thường anh em mà còn tự biến mình thành những viên quan toà xét xử người
khác nữa.
Cụ
thể trong trường hợp của người đàn bà bị họ kết án là đang ngoại tình trong bản
văn hôm nay. Họ chỉ biết dán mắt vào luật mà không cần để ý đến hoàn cảnh cũng
như các nguyên nhân, sâu thẳm bên trong cũng như bên ngoài, khiến bà có thể không
còn tự chủ mà phải vi phạm vào điều mà chính bà biết rõ sẽ dẫn bà đến cái chết!
Có ai trong nhóm họ đã tự hỏi là họ có cần hy sinh một khoản luật để cứu bà ta
hay là hy sinh người phụ nữ để giữ luật! Căn bản là họ thiếu lòng thuơng xót.
Thực
ra, các kinh sư và nhóm Pha-ri-sêu hôm nay cũng không biết phải hành xử thế nào
về sự việc mà người phụ nữ đã vi phạm. Nếu chiếu theo luật thì chị phải bị ném
đá cho đến chết. Nhưng vào thời Đức Giêsu thì người Do Thái không được quyền xử
tử ai hết, quyền đó thuộc quyền quan Tổng trấn, đại diện Hoàng đế Rôma. Nhưng ở
đây và nhất là trong các bản văn Tin Mừng mà chúng ta đã được nghe trình bầy
thái độ và cách hành xử của Đức Giêsu dành cho những người tội lỗi thì hoàn
toàn khác hẳn với lối hành xử của họ. Thay vì tẩy chay và lên án thì Đức Giêsu
lại đồng bàn và ăn uống với người có tội. Thay vì cô lập và xua đuổi thì Đức
Giêsu lại đón tiếp và làm bạn với những người có tội. Người công khai tuyên chiến
và xác định lập trường của Người là đứng về phía tội nhân. Chính những điều này
đã làm cho các kinh sư và anh em thuộc nhóm Pharisêu bực mình và tìm ra mọi
nguyên do để gài bẫy và truy tố Người. Câu chuyện hôm nay là một thí dụ điển
hình. Họ nói như thế nhằm gài bẫy và có cơ hội để vu cáo Người.
Đức
Giêsu đứng trước một phiên toà, trong đó bị cáo là người phụ nữ, tội bà phạm là
đang ngoại tình, án xử cho dù đã có sẵn nhưng không ai có quyền thi hành. Những
người trình bầy sự việc này với Đức Giêsu biết rất rõ là họ không biết phải
hành xử thế nào: tha cho bà thì lỗi luật; còn chiếu theo luật thì bà ta phải chết
mà án tử không được phép thi hành. Chính vì thế, họ đem việc khó phân xử này đến
cho Đức Giêsu, không phải để nhờ Người, mà là tìm nguyên cớ để kết tội Người. Chúng
ta hãy nghe họ nói: “Thưa Thầy, người đàn
bà này bị bắt quả tang đang ngoại tình. Trong sách Luật, ông Môsê truyền
cho chúng tôi phải ném đá hạng đàn bà đó. Còn Thầy, Thầy nghĩ sao?" Họ
nói thế nhằm thử Người, để có bằng cớ tố cáo Người.”
Đức
Giê-su sẽ hành xử thế nào đây! Tha cho bà thì vi phạm lề luật vì không tuân giữ
luật lệ của Thiên Chúa đã ban qua tổ phụ Môsê; còn nếu Người lên án bà thì lại
mâu thuẫn với lời giảng dậy về lòng thương xót và hay tha thứ của Thiên Chúa
qua sứ mạng mà Người đem dến. Đúng là khó xử, Đức Giê-su từ vai trò của người
phân xử bị họ gài và biến thành bị cáo.
Như
trong bản văn Tin Mừng đã thuật lại cách hành xử của Đức Giêsu là im lặng và
cúi xuống lấy ngón tay viết trên đất. Chúng ta không cần biết Người đã viết gì
và viết cho ai. Sự im lặng mà Đức Giêsu thể hiện ở đây không có ý coi thường họ,
cho bằng tạo một khoảng trống để họ nhìn lại những việc họ đã làm. Nhưng họ lại
nghĩ là bắt bí được Người vì thế họ tiếp tục hỏi để dồn Người vào chân tường.
Vội
vàng kết án anh em mà quên đi thân phận yếu đuối và một mớ tội đang treo nhan
nhản trước mắt mình không chỉ là thái độ của mấy ông kinh sư và những người
Pharisêu ngày xưa; mà là của chúng ta trong thời đại hôm nay nữa.
Giống
như họ, chúng ta tường có khuynh hướng nhìn tội để kết án mà quên đi các yếu tố
khác khiến cho con người đôi khi lâm vào hoàn cảnh không còn hay không thể có
chọn lựa nào khác hơn. Nói theo ngôn ngữ của thời đại là ‘nhìn vậy mà không phải
vậy’. Xét đoán và đưa ra án lệnh dựa trên các chứng cứ mà chúng ta nhìn thấy
chưa hẳn là lối phân xử công minh và chính trực.
Con
người sống trong thời đại hôm nay thường được nghe đến cụm từ ‘toà án luơng
tâm’. Phải chăng đó là nơi mà án lệnh sau cùng sẽ được phán quyết. Chúng ta có
thể thoát tội bởi luồn qua những kẽ hở của lề luật, nhưng làm sao chúng ta có
thể thoát được tiếng nói sau cùng của ‘luơng tâm’. Đó chính là nơi hội ngộ sau
cùng giữa Thiên Chúa và mình. Người hiện diện để thức tỉnh và giúp con người tự
phân xử mình.
Đức
Giê-su không nói bà này vô tội và Người cũng không nhìn tội của bà để kết án;
nhưng bằng cái nhìn xót thương và tấm lòng nhân hậu, Người đã nhìn vào cả con
người của bà. Đức Giêsu không nói bà vô tội. Bà bị bắt quả tang đang phạm tội
ngoại tình. Đó là sự thật hiển nhiên mà họ đưa ra trước mắt Người. Hãy để bà đứng
yên đấy. Bà không đến nỗi hư hỏng như các ông nghĩ đâu. Các ông lấy tiêu chuẩn
thánh thiện dưạ trên công nghiệp qua việc tuân giữ lề luật của các ông để lên
án bà ta hay sao? Các ông hãy nhìn lại đời sống của mình; và nếu một ai trong
các ông thấy mình sạch tội thì đá ở đây, hãy cầm lấy mà ném vào bà này trước
đi.
Đức
Giê-su biết rõ mình sẽ nói gì và làm gì. Người làm chủ công việc và ý định mà
Cha muốn Người thự hiện. Người hoàn toàn tự do hành động theo ý muốn của Cha và
không để cho bất cứ một hệ thống luật lệ nào bắt Người phải đi ngược lại ý muốn
của Cha.
Theo
Đức Giêsu thì tội lỗi và thánh thiện không là kết quả hay thước đo dựa trên lối
sống và việc làm của con người. Con người chỉ khám phá ra sự thật của bản thân
mình trong mối dây tương quan với Thiên Chúa. Sự Thánh Thiện của con nguời hoàn
toàn dựa vào nguồn Thánh Thiện của Thiên Chúa. Và, tội lỗi là việc cắt đứt hay
gián đoạn mối tương quan giữa Thiên Chúa và mình.
Đối
với các ông kinh sư và những người Pharisêu, vì họ nghĩ là họ vô tội nên mạnh
miệng lến án kẻ khác, cho nên Đức Giêsu cũng không kết án họ như họ kết án người
khác. Người tạo một cơ hội cho họ hồi tâm và phản tỉnh bắng cách nhắc cho họ biết
về quá khứ của họ khi Người phán: “Ai
trong các ông sạch tội.”
Điều
này có nghĩa là các ông hãy tự nhìn vào bản thân mình, nếu các ông sạch tội như
các ông vinh vang và tự đắc cho là như thế thì hãy ném đá bà này trước đi. Người
phụ nữ có tội vì bị các ông bắt đang phạm tôi ngoại tình, còn các ông thì sao?
Người đàn ông đồng phạm với bà ấy đâu? Phải chăng các ông để cho ông ta chạy
thoát? Hay đây là cái bẫy mà các ông đã cùng với người đàn ông đó giăng ra để
làm cớ mà buộc tội bà ta? Lòng dạ các ông có ngay thẳng và chính trực như các
ông thường tự phụ hay không? Hay là các ông ác ý, bàn mưu tính kế, để loại trừ
những người mà các ông không ưa và để đạt được mục tiêu các ông có thể hy sinh
những ai làm cản buớc đường danh vọng và vị trí mà các ông đang vinh vang tư đắc…
Nếu các ông sạch tội thì ném đá bà ấy trước đi.
Đức
Giê-su không hạch tội họ mà tạo cơ hội để giúp họ thức tỉnh mà hồi tâm và nhận
ra con người yêú đuối và tội lỗi của họ. Kết quả là kẻ trước người sau, trước
tiên là những người lớn tuổi và sau cùng là mọi người đi hết bởi vì không ai là
không có tội. Đó là một sự thật hiển nhiên mà nhiều khi chính chúng ta cũng hay
bị quên.
Đối
với người phụ nữ. Đức Giêsu khéo léo và rất tế nhị khi không đề cập đến quá khứ
và hoàn cảnh hiện tại của chị. Họ đem chị đến trong lúc chị đang ngoại tình. Đó
là sự thật mà họ tố cáo. Đức Giêsu không muốn tạo áp lựcnhằm tạo thêm tình trạng
mặc cảm tội lỗi mà bà đang gánh chịu. Đức Giêsu nói với bà không cần nhớ đến
quá khứ, Người cũng không lên án bà và phán tiếp hãy đi và kể từ nay đừng phạm
tội nữa.
Như
vậy, qua bản văn Tin Mừng hôm nay chúng ta khám phá một cuộc gặp gỡ giữa Đức
Giêsu với kẻ có tội và những người tự nhận mình là người công chính… tất cả đều
nhận đuợc ơn. Các nhà lãnh đạo nhận ra tình trạng của bản thân để thông cảm, bớt
lên án và dễ dàng đến với tha nhân hơn. Còn ai có tội thì nhận đuợc tình thương
và sự tha thứ của Thiên Chúa.
Chúng
ta hãy nhớ lại thời gian xẩy ra câu chuyện này là vào buổi sáng lúc Đức Giêsu đang
ở trong Đền Thờ Giê-ru sa-lem và có đông đảo mọi người qui tụ chung quanh để
nghe Nguời giảng dây. Khi nhắc lại chi tiết này, chúng ta nhớ đến bài học, ơn cảnh
tỉnh và sự tha thứ của Đức Giêsu trong câu chuyện hôm nay không chỉ dành riêng
cho các ông kinh sư, những người Pharisêu và người phụ nữ mà thôi.
Bài
học này dành cho tất cả chúng ta, những ai đang nghe Lời Người hôm nay. Bài học
về chân lý, về cách thức sống theo Tin Mừng, về Lòng Thương Xót, luôn khoan
dung và hay tha thứ của Thiên Chúa đã xuất hiện từ thủa tạo thiên lập điạ. Cho
dù con người có bất trung với Thiên Chúa và đối xử hẹp hòi đến mức tệ bạc với
nhau như thế nào thì cũng không làm cản trở nguồn ơn tái tạo và đổi mới của
Thiên Chúa vẫn âm thầm hoạt động trong con người.
Hãy
quên đi các lỗi lầm của nhau. Chúa đang hiện diện để tái tạo một thế giới mới.
Phán quyến của Chúa là sự tha thứ, không giam cầm tội nhân, không giữ họ bị ngụp
lặn trong vũng lầy của quá khứ mà giúp họ vững tin và vuơn lên với niềm hy vọng,
tin tưởng buớc đi trong Chúa, tin nhau và tin vào chính khả năng đã được trao
ban để tha thứ và nâng đỡ nhau mỗi khi hụt chân. Và, cho dù có bị hụt bước hay
sẩy chân chúng ta vẫn tin rằng Chúa và tha nhân vẫn đang nâng đỡ chứ không một
ai kết án chúng ta nữa đâu.
Sau
cùng, Đức Giêsu đang hiện diện để nâng và vực chúng ta dậy mỗi khi bị vấp ngã.
Hãy áp dụng và làm cho người khác được chỗi dậy như chúng ta đã đuợc chỗi dậy bởi
Chúa. Hãy thương xót, bộc lộ lòng nhân từ và luôn tha thứ nhau. Đó là cách thức
duy nhất mà Chúa mời gọi chúng ta cùng nhau xây dựng trời mời đất mới ngay
trong hoàn cảnh của chúng ta đang sống. Đó cũng là điều mà thế giới ngày nay
đang thiếu hụt và trông chờ.
Lm Giuse Mai Văn Thịnh,
DCCT
05/4/2019
No comments:
Post a Comment